Projektowanie i zakładanie osnów realizacyjnych
Geodezyjną osnowę realizacyjną stanowią punkty, z których podczas całej budowy wykonywane będą pomiary związane z tyczeniem obiektów w terenie, a także realizacją i montażem obiektów, budynków i urządzeń. W wielu przypadkach zdarza się, że osnowa realizacyjna przydaje się także po zakończeniu inwestycji – może służyć do powykonawczej inwentaryzacji geodezyjnej, rzadziej do pomiarów kontrolnych. Sposób projektowania, stabilizacji i wyznaczania osnowy realizacyjnej jest uzależniony od wielu czynników, wśród których można wymienić stopień zainwestowania i rozmieszczenia obiektów, ukształtowania terenu, techniki pomiaru i określone dokładności, dostępny sprzęt pomiarowy i inne warunki uzgodnione z inwestorem. Punkty osnowy realizacyjnej mają z reguły określone w danym układzie (lokalnym bądź państwowym) współrzędne płaskie X i Y oraz wys. H.
W przypadku inwestycji na dużym terenie i dużym stopniu zainwestowania występują dwa rodzaje osnów realizacyjnych– podstawowa i szczegółowa. Realizacyjna osnowa podstawowa służy do powiązania osnowy realizacyjnej, założonej do obsługi danej inwestycji z osnową państwową, znajdującą się w zdecydowanej większości poza obszarem inwestycji, oraz do wyznaczenia szczegółowej osnowy realizacyjnej. Do wykonywania bezpośrednich pomiarów realizacyjnych służy wtedy realizacyjna osnowa szczegółowa.
Geodezyjną osnowę realizacyjną należy, w miarę możliwości, rozmieszczać równomiernie na całym terenie inwestycji. Punkty powinny być wykonane tak, aby mierzony punkt był jednoznacznie określony. Punkty należy umiejscawiać w takich miejscach, aby przetrwały jak najdłużej podczas budowy, dając jednocześnie możliwość stałego dostępu do nich. Te punkty, które muszą być lokalizowane bardzo blisko budowanego obiektu, na przykład ze względu na kształt osnowy lub ukształtowania terenu, należy w odpowiedni sposób zabezpieczyć przed zniszczeniem.
Przed przystąpieniem do obsługi geodezyjnej sporządza się projekt osnowy realizacyjnej. Projektowanie należy poprzedzić zebraniem dokumentacji geodezyjno-kartograficznej i projektowej, ustaleniem wymagań dotyczących osnowy oraz harmonogramem prac budowlanych. Dodatkowo, w porozumieniu z kierownikiem budowy lub wykonawcami prac budowlanych należy ustalić miejsce składowania bądź rozmieszczenia materiałów, budowli tymczasowych lub innych urządzeń mogących utrudnić czy nawet uniemożliwić korzystanie z punktów osnowy realizacyjnej.